سنتز پژوهی بر الگوی تدریس اثربخش در آموزش عالی

در سال­های اخیر، آموزش اثربخش به­عنوان موضوعی کلیدی در برنامه­ریزی آموزشی دانشگاه­ها و مراکز آموزش عالی، از طریق پژوهش­هایی گسترده موردمطالعه قرارگرفته و الگوهای نظری متنوعی نیز توسط پژوهشگران و نظریه­پردازان این حوزه ارائه شده است. هدف این مقاله، مطالعه نظام­مند و ارائه فراترکیبی بر الگوهای نظری و پژوهش­های صورت گرفته با تمرکز بر تدریس در نظام دانشگاهی به منظور خلاصه کردن، طبقه­بندی و تلفیق مقوله­های محوری تدریس اثربخش در آموزش عالی بوده است. رویکرد پژوهش از نوع کیفی با استفاده از راهبرد فراترکیب و روش تحلیل محتوا بود. پژوهشگران در این پژوهش، منابع پژوهشی مرتبط و در دسترس را موردمطالعه قرار داده­اند. بنابراین، 4 چهارچوب نظری گردآوری شده و 86 پژوهش کمی، کیفی یا ترکیبی که در دانشگاه­ها و مؤسسات آموزش عالی داخل و خارج از کشور در محدوده سال­های 1999 تا 2016 اجرا گردیده، با روش تحلیل محتوای استقرایی تحلیل شدند. یافته­ها نشان داد که الگوی موردنظر در چهار بُعد کلی شامل 1) مؤلفه­های منش­محور؛ 2) مؤلفه­های ارتباطی؛ 3) مؤلفه­های روش­محور، و 4) مؤلفه­های زمینه­ای قابل تفکیک است. سیاست گذاران و برنامه­ریزان آموزش عالی می­توانند با استفاده از الگوی مفهومی مستخرج، تدابیر شایسته را جهت توسعه صلاحیت­های مدرسان و ارتقای کیفیت آموزش­های دانشگاهی اتخاذ کنند. مدرسان دانشگاهی نیز قادر خواهند بود تا الگوی موجود را بر اساس تجربیات عملی تدریس، تطبیق دهند تا تدریس اثربخش­تری داشته باشند